Altana ogrodowa to zadziwiająco szerokie pojęcie. Może nią być altana ozdobna, trejaż, wiata garażowa, pawilon, zadaszony taras, domek narzędziowy, kuchnia ogrodowa czy inny element stałej architektury ogrodowej. Jeśli planujesz budowę altany do ogrodu, zastanów się nad jej przyszłymi funkcjami. Na pewno warto rozważyć różne możliwości. Przed tobą kilka różnych decyzji do podjęcia:
- określenie jej wymiarów,określenie rodzaju materiałów,
- to, z jakich ma być wykonana,
- czy ma być zbudowana, czy zmontowana z gotowych elementów,
- jak ma być urządzona i czym obsadzona.
Ten artykuł ułatwi Ci podjęcie tych decyzji i wzięcie pod uwagę najciekawszych rozwiązań.
W pierwszej kolejności zastanów się, na jakie koszty chcesz się przygotować. Designerska altana z projektem i montażem może kosztować nawet tyle co nowy samochód. Jeśli nie chcesz zmierzać w tym kierunku, masz do wyboru sporo gotowych produktów w przystępnych cenach.
Rozejrzyj się wśród gotowych altan z supermarketów budowlanych. Zastanów się nad częściową zabudową lub rozważ tzw. żagle ogrodowe. Szczególnie jeśli głównie zależy Ci na zadaszeniu i walorach wypoczynkowych altany.
Żagle ogrodowe to rozstawiane na stałe i regulowane instalacje z tkaniny. Mogą one być automatycznie zwijane i elektrycznie sterowane, ale wówczas ich cena rośnie nawet do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Najprostsze modele kosztują kilkaset złotych. Stanowią dobrą osłonę przed słońcem i ciekawy element dekoracyjny. Droższe tkaniny mogą też chronić przed deszczem.
Żagle można montować do wolno stojących słupów, do elewacji lub drzew za pomocą specjalnych lin. Żagle elektrycznie sterowane posiadają zwykle własne systemy słupów stalowych lub uchwytów do elewacji. Uwaga! Żagle musisz zwinąć przy silnym wietrze, żeby nie zostały uszkodzone. Żagle elektryczne zwykle zwijają się automatycznie, jeśli są wyposażone w czujniki wiatru.
Trejaż to ozdobna, lekka konstrukcja, element architektury ogrodowej, której głównym zadaniem jest bycie podporą dla roślin. Klasyczny trejaż składa się z trzech pionowych słupów połączonych belkami.
Trejaże ogrodowe najczęściej wykonuje się z drewna, ale mogą być również metalowe czy nawet z murowanymi słupami. Trejaże mogą, ale nie muszą, mieć charakter wypoczynkowy. Trejaż ochroni Cię przed słońcem, ale nie zapewni ochrony przed ulewnym deszczem, nawet jeśli będzie gęsto porośnięty przez pnącza.
Jak ustawić altanę ogrodową?
Planujesz altanę wypoczynkową? Zastanów się, czy możesz tak dobrać jej lokalizację, żeby widok z niej był jak najatrakcyjniejszy. Jeśli altanę zaprojektujesz w miejscu widocznym dla przechodniów lub sąsiadów, rozważ jej osłonięcie. Możesz użyć do tego ażurowych ścianek lub posadzić pnącą roślinność, np. na podporach z linek stalowych.
Altanę ustaw tak, żeby w południe pod nią był cień, a o wschodzie i zachodzie – słońce. Jeśli altanę planujesz w miejscu nasłonecznionym, od strony południowej, rozważ ażurowy panel z pnączem albo zasłanianą ściankę. Zachodnia i wschodnia strona altany powinna być wtedy otwarta, żeby zapewnić przepływ powietrza.
Jeśli warunki zmuszają Cię do konstrukcji altany w zacienionym miejscu, postaw na ekspozycję południową. Wtedy w altanie będzie znacznie cieplej. Pamiętaj także o wygodnym dojściu i nawierzchni w altanie.
Jak dobrać wymiar altany ogrodowej?
Wymiary altany to Twoja decyzja. Ogranicza Cię oczywiście przestrzeń, jaką dysponujesz. Ponadto, jeśli nie chcesz występować o pozwolenie na budowę, powierzchnia Twojej altany ogrodowej nie powinna przekraczać 35 m2. Wysokość przy dachu stromym nie powinna przekraczać 5 m, natomiast przy dachu płaskim – 4 m.
Jeśli masz niewielki ogród, zrezygnuj z dużej, mocno zabudowanej altany. Przytłoczy ona przestrzeń, rzuci cień i utrudni korzystanie z ogrodu. Wielkość altany dobieraj tak, by była ona funkcjonalna. Niech stanowi ładne dopełnienie krajobrazu Twojego ogrodu, a nie jego główny element.
Z jakiego drewna zbudować altanę?
- Drewno sosnowe lub świerkowe impregnowane ciśnieniowo to rozwiązanie najtańsze wśród materiałów drewnianych odpowiednich dla altany ogrodowej. Niestety również najmniej trwałe. W zależności od stopnia konserwacji część elementów może wymagać wymiany po 10 latach.
- Zrezygnuj z drewna sosnowego i świerkowego nieimpregnowanego – zniszczeje błyskawicznie. Drewno w ogrodzie jest narażone znacznie bardziej na wpływ wilgoci niż drewno w budynku.
Drewno nie powinno być również zalane betonem. Drewniane słupy konstrukcyjne powinny być zamontowane na stalowych ocynkowanych kotwach tak, aby drewno nie miało bezpośredniego kontaktu z ziemią ani z betonem.
Drewno egzotyczne na pewno będzie trwalsze i bardziej odporne na warunki atmosferyczne. Takie drewno jest gęsto usłojone, czyli ma wysoką gęstość i nie wymaga impregnacji oraz olejowania. Samoistnie pokrywa się srebrną patyną. Jeśli patyna Ci nie odpowiada, oczywiście możesz drewno olejować w celu utrzymania oryginalnego koloru. Jest to bardzo trwałe rozwiązanie, ale niestety cena takiego drewna jest znacznie wyższa niż rodzimego. Trzeba również zwracać uwagę na to, czy drewno posiada certyfikaty świadczące o pozyskaniu w zrównoważony sposób, np. FSC.
Altany ogrodowe metalowe
Altany aluminiowe to najczęściej gotowe konstrukcje, które konfigurujesz według własnych potrzeb. Możesz dodać ruchome zadaszenia, osłony cieniujące, rolety itp. Niestety, są to również jedne z droższych rozwiązań na rynku.
Jednocześnie są bardzo trwałe i niewymagające obsługi. Najczęściej możesz dobrać kolorystykę do stolarki okiennej budynku. Altany i pergole aluminiowe często montuje się jako zabudowę tarasów przy domach. Możliwe są też rozwiązania wolno stojące.
Jak urządzić altanę ogrodową?
Jeżeli planujesz swoją altanę ogrodową jako zewnętrzną jadalnię, koniecznie wybierz duży i wygodny stół. Uzupełnij go o krzesła o odpowiedniej wysokości lub ławy. Wyznacz i przygotuj miejsce na grill lub palenisko. Uwaga! W przypadku grilla węglowego czy paleniska musisz mieć możliwość odprowadzenia dymu. Uważaj na bezpieczeństwo tkanin.
Decydując się na montaż oświetlenia, również upewnij się, że jest ono odpowiednie do użytku na zewnątrz. Powinno mieć parametr szczelności IP67 lub wyższy. Nieszczelna oprawa będzie parować, tracić wydajność i finalnie zostanie uszkodzona przez wilgoć. Przemyśl również, jakie będzie źródło zasilania. Koniecznie zabezpiecz instalację przed działaniem wilgoci poprzez zastosowanie specjalnych gniazd i złączy. Elementy montowane w gruncie powinny mieć parametr IP68.
Jeśli nie możesz podłączyć altany ogrodowej do prądu, nie musisz całkowicie rezygnować z oświetlenia. Skorzystaj z lamp solarnych. Nie wymagają one zasilania i nadadzą twojej altanie przytulny klimat. Zwróć uwagę na temperaturę barwową światła. W ogrodzie powinno być światło ciepłe 3000K lub mniej. Takie buduje przyjazny nastrój i mniej szkodzi nocnym zwierzętom.
Jeśli planujesz altanę jako podporę dla roślin ozdobnych, weź pod uwagę warunki odpowiednie dla tych roślin. Wskazany jest montaż linek stalowych lub krat o odpowiedniej wielkości oczek. Różne pnącza mają różną wagę i wymagają podpór o różnej konstrukcji. Najcięższe pnącza, takie jak wisteria, milin czy winorośl, będą potrzebowały solidnej konstrukcji. Delikatne pnącza, takie jak powojniki, mogą być puszczone po lekkich konstrukcjach.
Czy budowa altany ogrodowej wymaga zgłoszenia?
Jeśli twoja altana ogrodowa będzie większa niż 35 m2, musisz uzyskać formalne pozwolenie na budowę. Na każde 500 m2 działki mogą przypadać maksymalnie dwie altany o powierzchni do 35 m2.
Jeśli budujesz altanę ogrodową na działce ROD, zamiar budowy musisz zgłosić w formie pisemnej do zarządu.
Jeśli budujesz altanę nieprzekraczającą 35 m2 powierzchni na działce poza terenami ROD, także zgłoś zamiar budowy do właściwego urzędu. Czas oczekiwania wynosi 21 dni. Jeśli nie otrzymasz decyzji odmownej, to znaczy, że możesz rozpocząć budowę.