Wybór gatunków roślin do niewielkiego ogrodu potrafi być wyzwaniem. Małą przestrzeń jest łatwo wypełnić, ale jak to zrobić, żeby osiągnąć jak najlepszy efekt? W tym artykule proponujemy Ci konkrety! Pomożemy wybrać gatunki roślin, które ozdobią twój mały ogród i dodadzą mu wizualnej lekkości i przestrzeni. Niezależnie od tego, czy twój ogród jest ocieniony, czy słoneczny.
Na wstępie kilka prostych porad. Sadząc rośliny w małym ogrodzie, kieruj się ich docelową wielkością i formą. Istotne jest, aby większe rośliny był transparentne, tj. miały lekką formę i niezbyt gęsty pokrój.
Rośliny należy sadzić gęsto, unikając jednak gromadzenia wielu egzemplarzy tego samego gatunku koło siebie. Im większa różnorodność roślin, tym mocniej przyciąga uwagę. Dzięki wielości barw, planów i struktur ogród wydaje się większy i bardziej złożony.
Pod drzewami posadź różne byliny. Kompozycję możesz łatwo uzupełnić roślinami jednorocznymi w donicach. Dzięki temu łatwo zmienisz charakter i nastrój w ogrodzie, zależnie od Twoich chęci w danym roku.
Gatunki roślin polecanych do małego ogrodu w cieniu
Zacznijmy od wyboru gatunków roślin do ogrodu zacienionego. Wydaje się, że niewielka i do tego cienista przestrzeń to słabe pole do popisu dla ogrodnika. Nie musisz się jednak niepokoić — nawet mały ogród w cieniu może być piękny i efektownie zaplanowany.
Postaw na gatunki roślin o kontrastowych formach liści i jasnych barwach. Możesz stosować rośliny o białych kwiatach lub biało obrzeżonych liściach. Dzięki kontrastowi i jasnym barwom przestrzeń ogrodu wyda się jaśniejsza i tym samym — większa.
Jeśli marzysz o ogródku warzywno-ziołowym, ale Twój ogród jest od północnej strony — nie martw się. W cieniu możesz spokojnie uprawiać miętę, sałatę i niektóre mniej wymagające zioła.
Jakie wybrać duże krzewy i małe drzewka?
W cienistym ogrodzie posadź transparentne małe drzewa i soliterowe krzewy. Warto kupować wielopniowe, parasolowate rośliny, dobrze uformowane w szkółce. Oto nasza lista gatunków, które polecamy z czystym sumieniem do małego ogrodu:
Bez czarny w odmianie ‘Black Lace’ — to ciekawa alternatywa do rodzimego bzu czarnego, który ma mniejsze wymagania co do gleby.
Bez czarny ‘Obelisk’ — kolumnowa odmiana rodzimego bzu czarnego (ma pożyteczne jadalne kwiaty i owoce).
Jagoda amerykańska — krzew z pokroju podobny do trzmieliny. Ma drzewkowaty pokrój i do tego jadalne owoce. Preferuje kwaśne gleby.
Klon palmowy lub wielopniowe drzewka pochodzące z Japonii o delikatnych liściach lubiące kwaśne podłoże. Czasem mogą lekko przemarzać.
Klon tatarski — najlepiej posadź ten gatunek jako formę wielopniową. Tworzy malownicze drzewo podobne do klonu japońskiego. Nieco większy, ale bardziej odporny na mróz i tolerancyjny w stosunku do podłoża. Poradzi sobie na słońcu i w półcieniu. Bardzo dobrze znosi cięcie.
Pieris japoński — niewielki zimozielony krzew spokrewniony z rododendronami. Ma delikatniejszy pokrój i wiechy drobnych dzwonkowatych kwiatów. Dostępny w wielu odmianach. Możesz go również hodować w donicy. Wymaga osłoniętych stanowisk i raczej kwaśnej gleby.
Świdośliwa — małe drzewko, często wielopniowe, kwitnące na biało — podobnie do wiśni. Delikatny pokrój doda lekkości w Twoim ogrodzie. Możesz prowadzić ją w formie parasola. Pięknie przebarwia się jesienią. Odmiana 'Ballerina' dorasta do 3 m — czyli w sam raz do małych ogrodów. Ma też jadalne owoce! Świdośliwy możesz też posadzić w donicach.
Trzmielina — krzew dorastający do 2-3 m, który łatwo poprowadzisz w formie parasolowatego drzewka. Ma piękne przebarwienie jesienne na mocną efektowną czerwień. Możesz również kupić gatunek rodzimy — trzmielinę europejską lub obcą trzmielinę płaskoogonkową. Trzmielina ma piękne różowo-pomarańczowe, ale trujące owoce. Na szczęście trudne do pomylenia z jadalnymi.
Mniejsze cieniolubne krzewy:
Dereń świdwa np. ‘Winter Fire’ — rodzimy krzew o czerwonawych, dekoracyjnych zimą pędach. Dobrze znosi przycinanie. Przyciąga dużo zapylaczy i ma jadalne dla ptaków owoce. Posadź chociaż jeden egzemplarz w swoim ogrodzie, będzie pięknie!
Hortensje — to już niemal królowe ogrodowych wyborów! Wybieraj karłowe odmiany hortensji piłkowanej o kwiatach półpełnych. Np. Hydrangea serrata ‘Bluebird’, ‘Santiago’, ‘Tiara’. Ich kwiaty są lżejsze, bardziej transparentne i do tego przyciągają zapylaczy.
Uwaga — woli kwaśne i wilgotne gleby. Możesz posadzić w donicach. Kwiaty hortensji, niezależnie od koloru, pięknie wyglądają ususzone — jako zimowa dekoracja domu.
Kruszyna ‘Fine Line’ — rodzimy leśny krzew w odmianie o strzępiastych liściach.
Lilak Meyera ‘Palibin’ — karłowa odmiana lilaka, popularnie zwanego bzem — znosi każde warunki, kwitnie w maju. Możesz też hodować w donicy.
Ostrokrzew — zimozielone krzewy o zróżnicowanym pokroju i rozmiarach. W ostrzejszym klimacie mogą nieco przemarzać, chociaż w mieście to raczej mało prawdopodobne.
Byliny, które będą dobrze się czuły w cieniu:
W małym ogrodzie w najciemniejszych miejscach posadź byliny o białych kwiatach i biało obrzeżonych liściach. Możesz ożywić te miejsca, dodając kilka roślin o delikatnych bordowych liściach. Baw się kontrastami i wybieraj odmiany o wyrazistych, jasnych kwiatach.
Poniższe, proponowane przez nas byliny mają nie tylko ozdobne liście, ale również interesujący pokrój:
Bodziszek żałobny i bodziszek korzeniasty — okrywowe rośliny do sadzenia między wyższymi roślinami.
Brunnera wielkolistna np. ‘Jack Frost’ — podobna do funkii, ale o niebieskich kwiatach, liście biało nakrapiane.
Funkie (hosty) w odmianach — wybieraj te karłowe o kontrastowo wybarwionych liściach. Będą efektownie wyglądały posadzone obok paproci.
Gillenia trójlistkowa Gillenia trifoliata — wysoka filigranowa bylina o białych kwiatach.
Jarzmianka większa — kwitnie w lecie, doskonała na obrzeża rabat. Kwiaty białe i różowe do bordowych.
Kopytnik pospolity — zimozielona niska i rodzima bylina o skórzastych liściach.
Marzanka wonna — rodzima drobna roślina zadarniająca o białych kwiatach.
Miodunka pstra — tworzy kępy, może zadarniać większe powierzchnie, ma podłużne białonakrapiane liście i dzwonkowate kwiaty.
Śmiałek darniowy — trawa o puszystych, złotych kwiatostanach.
Świecznica gałęzista — to duża bylina o ciekawych kwiatach i pierzastych liściach.
Tiarella sercolistna — zadarniająca niska roślina do wilgotnego cienia.
Trybula leśna ‘Ravenswing’ — dwuletnia, bordowa transparentna roślina o lekkich baldachach kwiatów. Warto pozwolić jej się swobodnie rozsiewać w ogrodzie.
Turzyca ‘Ptasie łapki’, Turzyca Morrowa ‘Ice Dance’— zimozielone biało obrzeżone turzyce (byliny podobne do traw).
Wietlica japońska ‘Metallicum’ i inne paprocie — efektowne przez cały sezon, doskonale poradzą sobie w cieniu.
Zawilec japoński Anemone japonica — jesienny klasyk o pięknych jesiennych kwiatach. Ma dużo odmian!
Żurawki — mnóstwo odmian — od bordowych po białopstre.
Gatunki roślin polecane do małego ogrodu na słońcu
W słonecznym małym ogrodzie posadź rośliny pachnące i długo kwitnące. Przyciągniesz w ten sposób motyle i owady zapylające. Znajdź też miejsce na aromatyczne zioła takie jak bazylia, rozmaryn, tymianek, oregano, lubczyk, ruta i inne. Rozważ posadzenie roślin dających ozdobne owoce, którymi chętnie pożywią się jesienią ptaki.
Duże krzewy i małe drzewka:
Brzoza pożyteczna — gatunek niewielkiej brzozy o bardzo białej korze. Możesz ją uprawiać również w formie wielopniowej i sadzić w donicach.
Dereń jadalny — zadomowiony krzew, jeden z najwcześniej kwitnących gatunków. Już w marcu cały jest w żółtych kwiatach. Jesienią pięknie się przebarwia i daje jadalne owoce na słynną nalewkę — dereniówkę. Z czasem tworzy nieduże drzewko.
Karłowe magnolie mieszańcowe np. ‘Betty’ lub ‘Susan’ — dorastają do 3 m wysokości i szerokości i są łatwe w uprawie. Można prowadzić je jako niewielkie drzewko.
Świdośliwa — pisaliśmy o niej już wyżej. Równie dobrze poradzi sobie w nasłonecznionym miejscu.
Mniejsze krzewy polecane do nasłonecznionych miejsc:
Budleja — doskonały krzew do sadzenia w małych ogrodach, silnie wabi motyle. Występuje również w odmianach karłowych np. seria ‘Blue Chip’, ‘White Chip’. Spróbuj posadzić budleję nawet w nieco chłodniejszym miejscu. Nawet jeśli lekko przemarznie, dobrze odrasta z korzeni. Posadź budleję na rabacie wśród traw i innych bylin. Usuwaj przekwitnięte kwiatostany, aby nie dopuścić do zawiązywania nasion. Budleje w cieplejszych regionach rozsiewają się poza ogrodami, co nie jest korzystne dla naszej przyrody. Odmiany z serii ‘Chip’ możesz sadzić bez obaw — nie zawiązują nasion.
Dereń świdwa np. ‘Winter Fire’ — poradzi sobie również na słońcu.
Hortensje — wybieraj karłowe odmiany hortensji bukietowych. Np. Hydrangea paniculata ‘Polestar’, ‘Confetti’, ‘Dharuma’. Ich kwiaty są lżejsze, bardziej transparentne i do tego przyciągają zapylacze.
Lilak Meyera ‘Palibin’ — karłowa odmiana lilaka, popularnie zwanego bzem — znosi każde warunki, kwitnie w maju. Można też hodować w donicy. Warto mieć ten krzew blisko domu, bo w maju przepięknie pachnie.
Róże okrywowe — płożące róże, które kwitną całe lato i jesień aż do mrozów. Nie wymagają żadnego cięcia, okrywania ani obcinania kwiatów — wypróbuj odmiany 'The Fairy', ‘Lovely Fairy’, ‘White Fairy’. Możesz je sadzić w pojemnikach. Koniecznie połącz z kocimiętką lub szałwią.
Wierzba purpurowa odm. ‘Nana’ — karłowa wierzba o srebrzystych liściach i czerwonawych pędach. Bardzo dobrze znosi przycinanie — możesz ciąć nawet co roku. Piękny srebrny akcent na rabacie.
Odporne byliny, które powinny udać się w każdym słonecznym ogródku:
Wybieraj rośliny kwitnące w różnych porach roku. Będą przyciągały wzrok i motyle przez cały sezon. W doborze bylin możesz naprawdę zaszaleć. Eksperymentuj z kolorami i strukturami roślin. Jeśli chcesz, możesz w kilku donicach wysiać nasiona łąk kwietnych. Takie kwitnące kępy warto rozstawić w ogrodzie jako dodatkowy wabik dla motyli.
Aster krzaczasty (marcinki) — niezawodna i powszechnie znana jesienna bylina.
Bodziszek kantabryjski — do sadzenia między wyższymi roślinami. Bardzo długo kwitnie.
Czyściec lekarski — coraz popularniejsza roślina o różowych kwiatach i dużych liściach. Szukaj czyściec gęstokwiatowy ‘Hummelo’.
Kocimiętka i kalaminta w różnych gatunkach i odmianach — doskonałe, obficie kwitnące rośliny do wypełniania przestrzeni pomiędzy innymi bylinami.
Lawenda — zawsze warto posadzić chociaż jedną kępę dla zapachu. Jeśli masz gliniastą glebę, posadź ją w donicy.
Liliowce — mnóstwo odmian, możesz stworzyć całą kolekcję. Kwitną latem.
Peonie — wiosenny, wdzięczny i wonny klasyk. Wybieraj krzaczaste odmiany i połącz je z kocimiętką i astrami krzaczastymi.
Rdest wężownik ‘Superba’ — bardzo odporna i wytrzymała bylina rodzima w ogrodowej odmianie o różowych kwiatach. Warto posadzić razem z liliowcami.
Rozchodnik olbrzymi, rozchodnik karpacki — kwitną jesienią, mają dekoracyjne grube mięsiste liście i ciekawe odmiany kolorystyczne, np. ‘Matrona’ o bordowych pędach.
Szałwia omszona — popularna i bardzo tolerancyjna bylina ogrodowa. Doskonale komponuje się z różami i trawami.
Żeleźniak Russela — roślina o miękkich dużych liściach z charakterystycznymi kwiatostanami, które warto zostawić bez ścinania na zimę.
W małym ogrodzie nie ma zbyt wiele miejsca na drzewa i krzewy. Na pewno jednak możesz zaszaleć z bylinami. Wypróbuj różne gatunki, możesz je co jakiś czas wymieniać.
Powyższe propozycje gatunków do małego ogrodu to tylko baza. Obecnie w szkółkach można kupić setki roślin i ich odmian. Wciąż pojawiają się nowe. Uważaj tylko na ich wymagania co do nasłonecznienia, rodzaju gleby i nawodnienia. Warto poeksperymentować.
Jeśli w jednym miejscu bylina lub krzew nie rośnie, możesz spokojnie wiosną przesadzić ją w inne miejsce lub do donicy.
Nawet w małym ogrodzie możesz mieć co robić latami!