Nie tylko tuja, czyli kilka słów o krzewach
Równo przycięta ściana zieleni w przydomowych ogródkach w stylu "kopiuj+wklej" jest tradycyjnym krajobrazem na podmiejskich osiedlach. Jak uciec od tego nudnego i mało oryginalnego landszaftu? Z pewnością rozwiązaniem nie jest tuja- czyli dotychczasowa główna bohaterka naszych ogrodów! Wyczaruj baśniowy żywopłot, o którym zawsze marzyłeś. Mamy na to kilka ciekawych i praktycznych sposobów!
- Krzewy w ogrodzie i ich pożyteczność;
- Wielkość obszaru sadzenia - praktyka;
- Drzewa i inne rośliny;
- Podział roślin w ogrodzie - praktyka
- Jakie krzewy posadzić zamiast tui?
Krzewy w ogrodzie i ich pożyteczność
Żywopłoty i zagajniki to siedlisko dla roślin, zwierząt i ludzi. Są nie tylko źródłem pożywienia i siedliskiem dla wielu małych zwierząt i ptaków, a dzięki przemyślanemu doborowi kwitnących krzewów i drzew mogą one również stanowić cenną dla owadów stołówkę.
Ponadto mogę one zapewniać:
- wiatr i ekran prywatności;
- funkcjonować jako pułapka przeciwsłoneczna;
- służyć jako dostawca cienia;
- poszczególne drzewa i krzewy owocowe mogą wzbogacać menu;
- dzięki przemyślanym nasadzeniom powstaje biotop dla roślin, zwierząt i ludzi.
Trwała struktura funkcjonalna żywopłotu
W przypadku swobodnie rosnących krzewów kwitnących z reguły pożądana jest trwała, funkcjonalna struktura i niskie koszty utrzymania. Niektóre z roślin drzewiastych będą mogły przetrwać lata, a część odegra służebną rolę w rozwoju plantacji i będą stopniowo robić miejsca dla bardziej konkurencyjnych gatunków.
Przypatrz się uważnie- po lewej stronie widnieje tuja, jakich pełno w naszych ogrodach. Zielone, gęste ściany, często używane zamiast płotów, stają się powszechne akceptowane jako jeden z najczęstszych elementów "wyposażenia" ogrodowego, niczym plastikowe krzesła i kostka basma na naszych podjazdach. Tuja w żaden sposób nie pomaga jednak ani nam, ani zwierzętom, ani innym roślinom. Jak to się stało, że zaczęliśmy preferować niezwykle proste rozwiązania, które w dodatku nie generują żadnej pożyteczności? Gdyby dać się ponieść wodze fantazji i jednak zrezygnować z natłoku tego zielonego molocha, moglibyśmy zupełnie odmienić oblicze naszego ogrodu.
Po prawej stronie umieściliśmy zdjęcie głogu w rozkwicie: zupełne przeciwieństwo tui. Zobaczcie tylko na te pięknie kwiatki, jakby szykowały się do przywitania wiosny na Twoim podwórku! Oprócz tego, że prezentują się pięknie, cechują się również niezwykle pożytecznymi właściwościami: głóg jest rośliną miododajną, co w efekcie będzie się wiązać się z obecnością wielu pszczół w Twoim ogrodzie, zaś same owoce, przetworzone i surowe, mogą przyczynić się do znacznej poprawy Twojego krążenia i serca. Piękne i pożyteczne? Oczywiście. Może warto czasami popatrzeć dalej niż na powszechną i nudną codzienną praktykę?
Wielkość obszaru zasadzenia- praktyka
Zakładanie żywopłotu powinno być uprzednio zaplanowane. Oznacza to, że przed samym nasadzeniem, warto zilustrować sobie wizję przyszłego ogrodu. W tym celu można określić zakres, w jakim żywopłot lub krzew kwitnący może osiągać na posesję na zwykłej kartce papieru. Wystarczy biała, w kratkę lub linię, wyciągnięta z zeszytu czy zwykłego bloku. Mając już taką do dyspozycji, odejmujemy 1 m wszędzie od krawędzi nasadzeń, aby uzyskać naszą "przestrzeń uprawną".
Pozostałą powierzchnię dzieli się na rzędy o rozstawie 1x1 m lub dowolnie (z dużą szerokością nasadzenia 1,5 m x 1,5 m). Szerokość obszaru sadzenia odpowiada wysokości największego krzewu wybranego do naszego żywopłotu. W zależności od rodzaju gleby, jej wilgotności, nasłonecznieniu czy własnego upodobania, należy wybrać odpowiednie rośliny z listy poniższej. Znajdują się na niej nie tylko drzewa, ale krzewy owocowe.
Drzewa i inne rośliny
Teraz należy rozważyć zachowanie poszczególnych roślin drzewiastych i ich ostateczną wielkość, aby wywnioskować, jaką rolę mogą odegrać w nasadzeniu. Do dyspozycji mamy:
- F= wiodące rośliny drzewiaste
- M= krzewy okrywkowe
- B= krzewy towarzyszące
- D= gatunki służebne/ tymczasowe
Dla Państwa wygody, prezentujemy każdy z danych "modeli" określonych odpowiednią literką i opisy poszczególnych drzew i krzewów. Warto zaznajomić się z ich treścią, aby móc cieszyć się pięknym i praktycznym ogrodem.
F= Wiodące rośliny drzewiaste
To one buduje górną warstwę ostatecznego drzewostanu. Muszą być :
- długowieczne,
- dobrze się rozgałęziać, rosnąć większe niż inne;
- być konkurencyjne, ale nie podcinające innych krzewów i drzew.
Do zadań wiodących roślin drzewiastych należy także tłumienie innych trwałych roślin drzewiastych (np. brak zacienionych drzew leśnych). Odpowiednimi gatunkami są te, rosnące w miejscach częściowo zacienionych do miejsc słonecznych.
Wybieraj tylko te rośliny, które po całkowitym wyrośnięciu będą miały szerokość równą powierzchni sadzenia bez przestrzeni do uprawy.
M= krzewy okrywkowe
Płaszcz tworzy krawędź nasadzenia. Można również wybrać te rośliny drzewiaste w zależności od dalszych funkcji żywopłotu dla Państwa posesji, np.:
- ochrona wizualna (gatunki o gęstym ulistnieniu)
- funkcja rozdzielająca (cierniste krzaki).
Krzewy płaszczowe mogą być:
- długowieczne
- rosnąć w półcieniu lub na słońcu
- może osiągnąć jedynie niższą wysokość końcową niż gatunek wiodący
B= krzewy towarzyszące
W okresie wzrostu i rozwoju żywopłotu zapewniają one szybkie zakończenie budowy danego skupiska. W fazie starzenia się roślin, tworzą one trwałą dolną warstwę roślin drzewiastych.
Muszą być:
- długowieczne
- odporne na zacienienie
- pozostać znacznie mniejsze niż gatunek wiodący (D)
D= gatunki służebne/ tymczasowe
Mają tylko tymczasowe zadanie- wymierają one z powodu rosnącej konkurencji ze strony sąsiadów. Tworzą zatem zieloną enklawę przez określony czas. Zanim jednak zostanę "wypchnięte", zajmują one przestrzeń wzrostu pozostałych roślin drzewiastych.
Jako rośliny, mające wysokie wymagania względem światła:
- osiągają mniejsze rozmiary końcowe niż ich sąsiedzi
- mają mniejszy wigor
- są słabe w konkurencji
Oprócz roślin drzewiastych, odpowiednie są również:
- byliny i wieloletnie zioła
Podział roślin w ogrodzie- praktyka
Teraz rozłóżcie odpowiednie rośliny, które są odpowiednie dla waszego żywopłotu jako:
F= Wiodące rośliny drzewiaste
M= krzewy okrywowe
B= Krzewy towarzyszące
Wybierz 10-15 % wszystkich roślin drzewiastych z towarzyszącymi im roślinami. W międzyczasie wypełniasz pole roślinami czasowymi (D). Na początku stanowią one do 70 % całej powierzchni, czyli główną część nasadzeń.
Przestrzeń wzrostu:
zdefiniowaliśmy ją na szerokość 1 metra. Przy większych nasadzeniach należy ją poszerzyć do połowy ostatecznej szerokości krzewów. Przestrzeń do uprawy może być tymczasowo obsiewana gatunkami ziół lub bylinami.
Podsianie:
W części zdrewniałej podsianie ziołami wieloletnimi służy wspieraniu wzrostu roślin zdrewniałych.
Jakie krzewy posadzić zamiast tui?
Krzewy, które można posadzić na stanowisku słonecznym / gleby przepuszczalne:
Berberys zwyczajny
(Berberis vulgaris)
Głóg jednoszyjkowy
(Crataegus monogyna)
Dereń świdwa
(Cornus sanguinea)
Wiciokrzew czerwony
(Lonicera xylosteum)
Krzewy, które można posadzić na stanowisku słonecznym i w półcieniu:
Kruszyna pospolita
(Rhammus cathartica)
Jarząb pospolity
(Sorbus aucuparia)
Śnieguliczka
(Viburnum opulus)
Ostrokrzew
(Ilex aquifolium)
Krzewy, które można posadzić przy podporach / wzniesieniach:
Róża pnąca
(Rosa rubiniosa)
Wiśnia koralowa
(Cornus mas)